Πριν από 55 χρόνια, ο Ρώσος συγγραφέας Μπόρις Παστερνάκ, συγγραφέας του «Γιατρός Zhivago», απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ. Το βιβλίο πήρε μια στριμμένη και επικίνδυνη πορεία προς τη δημοσίευση σε καταπιεστικό κράτος και η κυβέρνηση που αντιστάθηκε για τόσο πολύ καιρό τον εμπόδισε να δει ποτέ το βραβείο στη ζωή του.
Ο Παστερνάκ γεννήθηκε στη Ρωσία πριν από την Μπολσεβίκικη Επανάσταση του 1917 σε οικογένεια καλλιτεχνών και μουσικών και σε αντίθεση με πολλά από τα μέλη της οικογένειας και τους φίλους του, δεν διέφυγε όταν οι κομμουνιστές ανέλαβαν τη χώρα του. Έμεινε και έγραψε, συνθέτοντας ποίηση και μυθιστορήματα και μεταφράζοντας πολλά έργα στα ρωσικά για να υποστηρίξει τον εαυτό του. Το καλλιτεχνικό, αστικό υπόβαθρό του και οι πεποιθήσεις του έβαλαν γρήγορα τον Παστερνάκ σε αντίθεση με τους Σοβιετικούς, και πέρασε δεκαετίες στη διασταύρωση τους. Το 1934, ο ίδιος ο Ιωσήφ Στάλιν κάλεσε τον Παστερνάκ να τον πειράξει γιατί προσπάθησε να πάρει έναν φίλο του ποιητή του απελευθερωμένου και ο φίλος και ο εραστής του Παστερνάκ, Όλγα Ιβινσκάγια, στάλθηκαν στο γκουλάγκ για τρία χρόνια ως τιμωρία στον άνδρα.
Μέσα από όλα αυτά, κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, ο Παστερνάκ είχε δουλέψει πάνω και μακριά στο μεγαλοπράγμα του, μια ιστορία για έναν άνθρωπο που ονομάστηκε Γιούρι Ζιγκάγκο και τις δύο γυναίκες που αγαπούσε την εποχή της μπολσεβίκικης επανάστασης. Τον υπέβαλε για δημοσίευση στη Σοβιετική Ένωση το 1955, αλλά απορρίφθηκε για τα αντισημειακά μηνύματα, με τον υπουργό Εξωτερικών της χώρας να γράφει ότι ήταν "κακόβουλη δυσφήμιση της ΕΣΣΔ". Ωστόσο, ένα αντίγραφο του χειρόγραφου έπεσε στα χέρια ενός προσκοπιστή για έναν ιταλικό εκδότη βιβλίων. Η εργασία για έναν δυτικό εκδότη ήταν verboten για σοβιετικούς συγγραφείς, αλλά ο Ivinskaya έπεισε τον Pasternak να πάρει μια ευκαιρία και ο Pasternak συμφώνησε να μεταφράσει το βιβλίο και να δημοσιευθεί το 1957.
Οι Σοβιετικοί έσκαψαν ενάντια στο βιβλίο, αλλά αυτό αύξησε μόνο τη δημοτικότητά του και σύντομα ο «Γιατρός Zhivago» δημοσιεύθηκε σε πολλές γλώσσες σε όλο τον κόσμο. Ο αντίπαλος της Σοβιετικής Ένωσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες, είδε την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει το βιβλίο και την απόπειρα καταπίεσής του ως πολιτιστικό όπλο κατά των Σοβιετικών. Αποσυμπιεσμένα έγγραφα δείχνουν πώς η CIA αγόρασε και διανέμει εκατοντάδες αντίγραφα του μυθιστορήματος στις πρεσβείες της σε όλο τον κόσμο για να κυκλοφορήσει σε ευπαθείς πολίτες και μάλιστα πλήρωσε για βιαστική εκτύπωση του βιβλίου στην αρχική του γλώσσα για να διανείμει διακριτικά στους Σοβιετικούς που επισκέπτονταν 1958 Παγκόσμια Έκθεση.
Ο Παστερνάκ είχε ήδη επανειλημμένα υποδειχθεί για το βραβείο Νόμπελ και φαίνεται ότι το παγκόσμιο βόμβο γύρω από το νέο του βιβλίο τον ώθησε στην κορυφή της λίστας το 1958 (μερικοί ερευνητές ισχυρίστηκαν ότι η CIA χειρίστηκε την επιτροπή του βραβείου Νόμπελ για να της απονεμηθεί το όνομα Pasternak, αλλά τα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα δεν δείχνουν καμία απόδειξη αυτού). Το βραβείο του ανακοινώθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1958, με την επιτροπή να αναφέρει "το σημαντικό επίτευγμά του τόσο στη σύγχρονη λυρική ποίηση όσο και στο χώρο της μεγάλης ρωσικής εποχής".
Τα απομνημονεύματα του γιου του συγγραφέα περιγράφουν λεπτομερώς την αντίδρασή του: "Ευγνώμονες, ευτυχείς, υπερήφανοι, συγκεχυμένοι" διαβάστε το τηλεγράφημα που απέστειλε πίσω στην επιτροπή του Νόμπελ. Η ανάκαμψη ήταν γρήγορη, με τη σοβιετική κυβέρνηση να αναγκάζει τους συνάδελφους συγγραφείς να τον καταγγείλουν και οι εφημερίδες να εκτυπώνουν τις σκηνές που τον ονόμαζαν «λογοτεχνικό ζιζάνιο». Ο Παστερνάκ ειδοποιήθηκε εάν πήγε στο Όσλο για να δεχτεί το βραβείο, δεν θα επέτρεπε να επιστρέψει ποτέ στη Σοβιετική Ένωση, οπότε έγραψε ένα άλλο τηλεγράφημα για να αποποιηθεί το βραβείο.
«Δεν μπορούσα να αναγνωρίσω τον πατέρα μου όταν τον είδα εκείνο το βράδυ», έγραψε ο Γεβένι Παστερνάκ για τον συγγραφέα μετά από αυτό το δεύτερο τηλεγράφημα. "Άσπρο, άψυχο πρόσωπο, κουρασμένα επώδυνα μάτια, και μιλώντας μόνο για το ίδιο πράγμα:« Τώρα δεν έχει σημασία, απέρριψα το βραβείο ».
Ο Παστερνάκ πέθανε λιγότερο από δύο χρόνια αργότερα, ποτέ δεν μπορούσε να λάβει το βραβείο Νόμπελ. Μόνο το 1988 ο "Γιατρός Zhivago" δημοσιεύθηκε τελικά στη Σοβιετική Ένωση και το επόμενο έτος, όταν επετράπη στον Yevgeny να πάει στο Όσλο και να ανακτήσει το άρνηση του πατέρα του.
"Αυτό είναι ένα άξιο τέλος μιας τραγωδίας [...] και είμαι πολύ χαρούμενος", δήλωσε ο Yevgeny στο κοινό εκείνη την ημέρα.
